Những đặc điểm về quy trình của một dự án mỏ

Quy trình của một dự án khai khoáng gồm các giai đoạn: Thăm dò, đánh giá, xây dựng dự án và khai thác. Tương ứng với mỗi giai đoạn này nhà đầu tư cần chuẩn bị các công tác khác nhau về tìm kiếm và thu thập thông tin, nghiên cứu khả thi, đánh giá tài nguyên và sâu hơn là đánh giá trữ lượng.

Căn cứ vào mỗi giai đoạn này, công tác định giá sẽ cho những kết quả với độ tin cậy khác nhau.

Tại các quốc gia có ngành khai khoáng phát triển, các tiêu chuẩn riêng về định giá mỏ khoáng sản được ban hành nhằm hướng dẫn cho công tác định giá mỏ được chính xác. Có thể kể đến các tiêu chuẩn định giá như: CIMVal Standards & Guidelines - Canada, Australian VALMIN Code - Úc,  SAMVal Code - Nam Phi, US Minerals Appraisals/Valuations - Tiêu chuẩn định giá Hoa Kỳ, International Valuations Standards (IVS) - Tiêu chuẩn định giá quốc tế cũng có quy định riêng về định giá mỏ.

Các phương pháp định giá mỏ chủ yếu

Những yếu tố này tác động đến việc lựa chọn và vận dụng các phương pháp định giá bất động sản trong định giá mỏ khoáng sản cụ thể:

1. Phương pháp so sánh

Trên phương diện lý thuyết, phương pháp so sánh là phương pháp tối ưu trong việc thẩm định giá tài sản nói chung cho các mục đích mua bán và góp vốn hợp tác đầu tư. Sự tối ưu của phương pháp so sánh được dựa trên nền tảng những cơ sở thị trường vững chắc, những bằng chứng thị trường về giao dịch mua bán những tài sản tương tự.

Để áp dụng phương pháp so sánh được tốt thì cần có các điều kiện: chất lượng thông tin phải phù hợp, đầy đủ, đáng tin cậy và kiểm tra được; thị trường phải ổn định, nếu thị trường biến động sẽ có sai số lớn, ngay cả khi các đối tượng so sánh giống nhau về nhiều mặt.

Trong điều kiện nước ta hiện nay, công tác định giá mỏ khoáng sản chưa được thực hiện nên phương pháp này chưa có ý nghĩa sử dụng. Việc thu thập những bằng chứng thị trường về các giao dịch mua bán bất động sản nói chung và quyền khai thác mỏ khoáng sản rắn tại Việt Nam là rất khó khăn vì tài nguyên khoáng sản là thuộc sở hữu quốc gia và hầu hết từ trước đến những năm gần đây các công ty khai thác mỏ đều là doanh nghiệp Nhà nước nên không có hoạt động mua bán

Trong tương lai, khi một số mỏ khoáng sản có tính phổ biến, có cấu trúc địa chất không quá phức tạp và tương đối đồng nhất (ví dụ như các mỏ vật liệu xây dựng: đá vôi, cát, sét...) đã được định giá đảm bảo các yêu cầu trên thì phương pháp này có thể áp dụng được để định giá khá nhanh giá trị mỏ khoáng sản tương tự.

1. Phương pháp thu nhập (đầu tư)

Phương pháp thu nhập đề cập đến dòng thu nhập được hình thành từ việc khai thác, kinh doanh của mỏ khoáng sản. Theo nguyên tắc này, về mặt lý thuyết, giá thị trường hiện hành của một mỏ khoáng sản ngang bằng với giá trị hiện tại của tất cả các khoản thu nhập tương lai có thể nhận được từ bất động sản. Vì vậy phương phương pháp thu nhập đã xét đến các lợi thế do điều kiện đặc thù của mỏ khoáng sản mang lại như vị trí;  điều kiện địa chất mỏ, công nghệ khai thác mỏ ... và những nhân tố này được đề cập đến trong dự án đầu tư khai thác mỏ. Qua đó, kết quả có được tính toán đánh giá hiệu quả kinh tế dự án  đã gián tiếp phản ánh giá trị thị trường của mỏ khoáng sản. Xét về mặt lý thuyết, phương pháp này có ưu điểm là có cơ sở lý luận chặt chẽ nhất, vì nó tiếp cận một cách trực tiếp những lợi ích mà bất động sản hay mỏ khoáng sản  mang lại cho nhà đầu tư.

Xuất phát từ tính chất gián tiếp phản ánh giá trị thị trường, kết quả có được từ phương pháp thu nhập thường không chính xác, có thể có khác biệt rất lớn và không phù hợp với giá trị thị trường của bất động sản nói chung và mỏ khoáng sản nói riêng.

Trong nhiều trường hợp có thể thiếu cơ sở dự báo các khoản thu nhập tương lai. Kết quả định giá có độ nhạy lớn trước mỗi sự thay đổi của các tham số tính toán nhất là tham số lãi suất (tỉ suất chiết khấu).

c.               Phương pháp lợi nhuận

Tương tự như phương pháp thu nhập, phương pháp lợi nhuận đề cập đến dòng thu nhập được hình thành từ việc khai thác, kinh doanh mỏ khoáng sản. Vì vậy phương phương pháp thu nhập đã xét đến các lợi thế do điều kiện đặc thù của mỏ khoáng sản mang lại như vị trí;  điều kiện địa chất mỏ, công nghệ khai thác mỏ ... và những nhân tố này được đề cập đến trong dự án đầu tư khai thác mỏ;..... Qua đó, kết quả có được từ phương pháp lợi nhuận đã gián tiếp phản ánh giá trị thị trường của bất động sản, làm cơ sở để định giá mỏ khoáng sản.

Phương pháp lợi nhuận có mức độ tổng hợp cao hơn phương pháp thu nhập và đơn giản hơn. Điều này cho phép các nhà nghiên cứu có thể tham khảo mức độ sinh lời chung của việc kinh doanh trên nguyên tắc thận trọng.

Tương tự như phương pháp thu nhập, xuất phát từ tính chất gián tiếp phản ánh giá trị thị trường, kết quả có được từ phương pháp lợi nhuận thường không chính xác, có thể có khác biệt rất lớn và không phù hợp với giá trị thị trường của mỏ khoáng sản. Lợi nhuận ước tính có thể cao là kết quả kết hợp của cả yếu tố tự nhiên, công nghệ và con người trong quá trình hoạt động đó.

1. Tags